Mariusz Grabowski, „Chińczycy mogą mieć więcej dzieci. Ale czy tego chcą?”, w PolskaTimes.pl 18.06.2021 r.
Mariusz Grabowski w artykule dla PolskaTimes.pl opisuje problemy demograficzne związane z funkcjonującą na terenie Chin polityką jednego dziecka. Przedstawia skalę problemu, odnosząc się m.in. do wyników spisu powszechnego wykonanego w 2020 roku, w którym to odnotowano najwolniejsze tempo wzrostu ludności od początku prowadzenia statystyk w latach 50. XX wieku.
W pierwszej części artykułu autor skupia się na opisie zaproponowanego przez Komunistyczną Partię Chin rozwiązania problemu niżu demograficznego, którym ma być promocja modelu rodziny 2+3. Jak zauważa, na plakatach promujących akcję pojawia się nacisk na zwiększenie liczby kobiet, stąd pojawienie się sylwetek dwóch dziewczynek i jednego chłopca. Podjęte przez chiński rząd działania mogą jednak nie przynieść zamierzonych efektów. Według deklaracji mieszkańców Chin jest wiele czynników, przez które nie decydują się na posiadanie potomstwa:
[…] życie w Chinach jest zbyt drogie. Powody ekonomiczne wymieniane są oczywiście na pierwszym miejscu, ale pojawiają się też argumenty, że „żyją pod dużą presją”, zarówno polityczną, jak i społeczną. Pary bardzo często stawiają bowiem na karierę i rozwój zawodowy, rezygnując przy tym z posiadania dzieci. Do tego dochodzi obowiązek opieki nad starzejącymi się rodzicami, trwale wpisany w chińską kulturę. A jeśli dołożyć do tego płatną edukację, jaką trzeba zapewnić dzieciom, nietrudno zrozumieć, dlaczego współczynnik dzietności w Chinach wynosi obecnie jedynie 1,3 dziecka na kobietę.
Dziennikarz przedstawia historyczne podłoże wprowadzenia polityki jednego dziecka. Co daje odbiorcy szansę na zagłębienie się w opisywany temat. Z kontekstu historycznego możemy dowiedzieć się, że wprowadzone rozwiązania nie zakazywały mieszkańcom posiadania większej liczby potomstwa, jednak rodziny wielodzietne musiały się mierzyć z wieloma obciążeniami prawnymi tzw. opłatami za obsługę. Grabowski przywołuje dane, z których wynika, że z powodu wprowadzonej polityki kontroli populacji urodziło się ok. 300 milionów dzieci mniej. Co zostało osiągnięte również przy pomocy popieranych przez rząd aborcji. Przywoływane statystyki obrazują odbiorcy skalę omawianego zjawiska.
Mariusz Grabowski zwraca uwagę na wcześniejsze próby zapobiegania katastrofie demograficznej, które były podejmowane przez rząd np. decyzja o posiadaniu dwójki dzieci w przypadku małżeństw, w których jeden z małżonków jest jedynakiem; wprowadzenie 30-dniowych „okresów na ochłodę” dla par, które podjęły decyzję o rozwodzie; organizowanie spotkań zapoznawczych dla par; zachęcanie działaczy politycznych do posiadania dwójki potomstwa w celu przykładu dla obywateli czy wreszcie zezwolenie na funkcjonowanie surogatek. Jak zauważa autor, ów działania okazały się nieskuteczne, ponieważ wiele lat komunistycznej praktyki demograficznej wsiąknęło na stałe w chińską obyczajowość, dlatego też zmiana trendu spadkowego będzie dla polityków ogromnym wyzwaniem.
Jednym z zastrzeżeń do artykułu Mariusza Grabowskiego jest brak przywołania źródła informacji dotyczących przeprowadzania aborcji w 8 oraz 9 miesiącu ciąży. Ten fragment rozważań dziennikarza budzi wątpliwości względem jego rzetelności:
Nierzadko kobiety, nawet pod koniec 8. miesiąca, były zmuszane do przerwania ciąży przez wstrzykiwanie roztworu soli. Istnieją również doniesienia na temat kobiet, na których przeprowadzono aborcję po 9 miesiącach ciąży, zabijając ich dzieci już w kanale rodnym albo zaraz po urodzeniu.
Decydując się na przywołanie tak kontrowersyjnych informacji, dziennikarz powinien zadbać o zweryfikowanie oraz opisanie źródła, z którego pochodzą. Bez takiej wzmianki czytelnik nie ma pewności, że są one prawdziwe. Nie ma również pewności czy są to informacje sprawdzone, czy być może są to jedynie domysły autora.
Również język używany w niektórych fragmentach artykułu budzi pewne wątpliwości. Stosowanie określeń nacechowanych emocjonalnie, w celu opisania praktyki aborcyjnej w Chinach, może wpływać na odbiór tekstu przez czytelników. Dziennikarz, wykorzystując słowo „mordowano” dla opisu aborcji przeprowadzanych w większości na dziewczynkach, sugeruje odbiorcom swoje zdanie na temat polityki aborcyjnej Chin. Niestety nie działa to korzystnie na poziom obiektywizmu artykułu, a wręcz na niekorzyść dziennikarza i może zostać odebrane jako zmierzające w kierunku narzucenia pewnego schematu myślenia o aborcji.
Artykuł Mariusza Grabowskiego jest próbą dogłębnego przedstawienia sytuacji demograficznej Chin. Autor stara się zaprezentować temat z różnych punktów widzenia. Odwołuje się zarówno do głosów obywateli, jak i narracji prezentowanych przez władze. W tekście opisuje również przyczyny wprowadzenia polityki kontroli urodzeń, wracając do roku 1979, co niewątpliwie wpływa na podniesienie jakości przekazu. Mimo pewnych niedociągnięć czy zastrzeżeń artykuł wart jest uwagi odbiorców przez fakt na wieloaspektowe przedstawienie polityki demograficznej Chin oraz profesjonalną analizę zaprezentowaną przez dziennikarza.
kryterium prawdy: 0.9/1
kryterium obiektywizmu: 0.9/1
kryterium oddzielenia informacji od komentarza: 0.8/1
kryterium szacunku i tolerancji: 1/1
kryterium zasadności tytułu: 1/1
Ocena: 4.6/5
Obraz Leslin_Liu z Pixabay