Tomasz Ulanowski w trzeciej części cyklu o Ziemi

Tomasz Ulanowski w trzeciej części cyklu o Ziemi

Tomasz Ulanowski “Ziemia, część 3. Jak nakarmić świat?” 04.05.2022 r. https://magazynpismo.pl/soczewka/jak-nakarmic-swiat/ 

Tomasz Ulanowski jest autorem cyklu tekstów dziennikarskich „Soczewka Pisma: Ziemia”, który łączy wiele form prezentowania treści takich jak: reportaż (zawiera relację z wywiadów prowadzonych z naukowcami i ekspertami w zakresie podejmowanej tematyki), szczegółową analizę problemu oraz infografiki przedstawiające najważniejsze informacje w formie zwizualizowanej i przyjaznej dla odbiorcy. Jak wskazuje na swojej stronie magazyn Pismo, wersja cyfrowa tekstu pogłębiona jest także o inne środki przekazu informacji. 

Niniejsza analiza skupiać się będzie na trzeciej części cyklu zatytułowanej: Jak nakarmić świat? W pierwszym tekście wspomnianego cyklu, czyli Energia – prawdziwa waluta wszechświata, Ulanowski podejmuje tematykę wykorzystania przez ludzi jedynie tej energii, która pochodzi ze źródeł odnawialnych, a także wpływu takich działań na kwestie ekologiczne.  Atmosfera czarna od węgla, czyli druga część cyklu, skupia się zaś na problemie usunięcia dwutlenku węgla z atmosfery. Refleksje Ulanowskiego rozwijane są w trakcie wizyty w instalacji wyłapującej dwutlenek węgla, znajdującej się na Islandii. 

Artykuł porusza tematykę współczesnych problemów związanych z rolnictwem, nadmierną eksploatacją zasobów Ziemi oraz postępującym przeludnieniem. Na samym początku tekstu Ulanowski opisuje klimat, liczebność zwierząt hodowlanych, uwarunkowania naturalne i sztuczne modyfikacje dokonane przez ludzi w państwie Niderlandów. Na późniejszym etapie autor przechodzi do przybliżenia sporu pomiędzy dwoma naukowcami, posiadającymi odmienne opinie dotyczące gospodarowania rolnego w Holandii. Następnie Ulanowski nawiązuje do własnych eksploracji i wywiadu prowadzonego przez niego z jednym z polskich rolników i sprzedawców. 

Kolejnym aspektem obecnym w tekście jest krótki zarys tła problematyki, czyli przedstawienie historii cywilizacji rolniczej. Autor przybliża kilka negatywnych stron wprowadzenia przez ONZ zielonej rewolucji, czyli masowego wykorzystywania nawozów sztucznych. Zdaniem Ulanowskiego nie tylko prowadzi to do zwiększenia emisji gazów cieplarnianych, ale także m.in. do zniszczenia akwenów i przeniesienia się żyjących w nich ryb i organizmów. Dalej autor przedstawia wyzwania związane z przyszłością rolnictwa i postępującym przeludnieniem Ziemi. Ostatnim z elementów artykułu Ulanowskiego jest zaprezentowany przez niego dekalog, czyli 10 rad dotyczących tego, jakie działania podjąć, aby uporać się ze zdegradowanym środowiskiem i przeludnieniem planety. 

Autor na 20 stronach obszernego i szczegółowego tekstu, przedstawia główną problematykę oraz w płynny sposób zarysowuje konteksty jej towarzyszące. Takie działanie pomaga przyswoić i zrozumieć czytelnikowi mnogość informacji zawartych w artykule, który ze względu na wielowątkowość i interdyscyplinarność, może być trudny w odbiorze dla laika. Jednym z przykładów nawigacji odbiorcy po tekście tak, aby rozwiać wszelkie pojawiające się niejasności, może być dodatkowe przybliżenie początków cywilizacji rolniczej:

Z najnowszych badań wiadomo, że ludzie zmieniali środowisko naturalne, jeszcze zanim zostali rolnikami. Pradawni łowcy-zbieracze (w tym wymarli około 30 tysięcy lat temu neandertalczycy) przykładowo wypalali lasy, by wypłoszyć z nich zwierzęta. Przypisuje się im wybicie wielu gatunków, jednak dopiero rolnicy zmienili świat nie do poznania (…).

Niewątpliwą zaletą artykułu Ulanowskiego jest ogromna wiedza dziennikarza, która przejawia się w umiejętności skondensowania i poruszenia wielu tematów z zakresu ekologii, biologii i rolnictwa, bez wytwarzania chaosu i powstawania trudności w zrozumieniu ich przez odbiorcę. Autor odnosi się także do przeprowadzanych wcześniej wywiadów oraz przeczytanych artykułów i książek, co jest wartością dodaną i dodatkowo wpływa na rzetelność prezentowanych danych. Szczegółowość materiału stanowi potwierdzenie wiedzy i zainteresowań dziennikarskich Ulanowskiego. 

Mocną stroną tekstu jest również stanowczość autora w oddzielaniu komentarzy od przekazywanych informacji. Poza wskazaniem na własną opinię, autor wielokrotnie ujmował swoje myśli oraz żartobliwe komentarze w cudzysłów lub nawias, co stanowi dodatkowe wyodrębnienie w strukturze tekstu: 

Duża część krytycznego tekstu Thomasa Oudmana dotyczy ogrodnictwa szklarniowego. – Szklarnie mają zalety – przyznaje mój rozmówca. – Zajmują niewiele miejsca, wymagają stosunkowo niedużo wody i zużywają niewiele pestycydów. Natomiast potrzebują dużo nawozów sztucznych. Trzeba też stale dostarczać im energii cieplnej, a w eksperymentalnych uprawach wertykalnych także elektrycznej. W normalnych warunkach jedną i drugą za darmo zapewnia słońce.chcąc sprawdzić, jak to wygląda w praktyce, pewnego wietrznego i mokrego styczniowego dnia odwiedzam Stanisława Szybowskiego. Na rynku w Wieliczce, na którym w każdą sobotę robimy zakupy, Szybowski jest pomidorowym potentatem (i ogórkowym, ale niech żyją pomidory!).

Ulanowski w swoim tekście powołuje się na wiele danych, co wpływa na jego rzetelność i wzbogaca artykuł merytorycznie oraz wizualnie (estetyczne infografiki). Infografiki zaprezentowane w tekście uplastyczniają go i są źródłem wielu cennych informacji. Forma ich zaprezentowania sprawia również, że takie dane są łatwiejsze do zapamiętania. Wśród źródeł, do których odwołuje się autor znaleźć możemy: pismo „Nature Ecology & Evolution”, Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), „Nature Food”, „Biogeosciences”. Wykorzystanie tekstów wydawanych w różnych językach, świadczy o przeprowadzeniu dogłębnego researchu przed przygotowaniem artykułu oraz o ilości włożonego czasu i zaangażowania w wykonaną pracę.

Choć nie dotyczy to bezpośrednio kwestii związanych z tekstem (lecz ze względu na multimedialność materiału), warto wyróżnić także fotografie umieszczone w artykule, które niewątpliwie zasługują na uznanie. Estetyczne kadry o surowej kolorystyce, zdjęcia szklarni i postacie zatrzymane w ruchu intensyfikują napięcie u odbiorcy i stanowią uatrakcyjnienie tekstu.

Artykuł Ulanowskiego, pomimo rzetelnego dziennikarstwa i ogromu wysiłku włożonego w zredagowanie tego dokładnego i szczegółowego materiału, nie jest wolny od drobnych niedopatrzeń. Takie niedociągnięcie w niektórych aspektach stanowi problem z zachowaniem obiektywizmu, do którego autor sam się przyznaje:

Stąd mięso zwierząt wolno lub choćby swobodnie żyjących jest smaczniejsze (na pewno dla mnie, ale może to autosugestia) od mięsa zwierząt stłoczonych pod dachem i żywiących się tylko paszą sojową, która nie jest ich naturalnym pokarmem.

Pewnym usprawiedliwieniem tego uchybienia może być natomiast trudna tematyka poruszana przez autora, która niejednokrotnie wkracza na płaszczyznę wartości moralnych oraz ludzkiej wrażliwości na krzywdę (drastyczne opisy traktowania zwierząt). Ulanowski jednak przyznaje się do tego, wzbudzając w czytelniku przychylność i nakłaniając go do poddawania refleksji własnych poglądów, zamiast przyjmowania ich bezkrytycznie jako obiektywnych.  

Cykl tekstów Tomasza Ulanowskiego jest niewątpliwym przykładem dociekliwości dziennikarskiej i poszanowania zasad etyki pracy. Dostarcza on ogromną dawkę rzetelnej i istotnej wiedzy, gdyż problematyka w nim poruszana jest ponadczasowa, a świadomość tego, w jaki sposób można walczyć z postępującą degradacją środowiska, może wpłynąć na dłuższe czerpanie radości z dobrodziejstw Matki Ziemi. Cykl „Soczewka Pisma: Ziemia” mimo poruszania trudnej tematyki, jest warty przeczytania zarówno przez osoby zainteresowane tym tematem, jak i przez laików, którzy mogą poszerzyć swoje horyzonty myślowe i uświadomić sobie powagę sytuacji, w której znalazła się nasza planeta. 

Kryterium prawdy:1/1

Kryterium obiektywizmu:0,8/1 

Kryterium oddzielenia informacji od komentarza:1/1

Kryterium szacunku i tolerancji:1/1

Kryterium zasadności tytułu: 1/1

Łączna ocena: 4,8/5

Obraz Jim Black z Pixabay

Mariusz Zawadzki o ofiarach w Ukrainie

Mariusz Zawadzki o ofiarach w Ukrainie

Mariusz Zawadzki „Na Ukrainie coraz więcej ofiar. Dlaczego giną cywile?”, polityka.pl, 19 marca 2022 r.

https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/2158883,1,na-ukrainie-coraz-wiecej-ofiar-dlaczego-gina-cywile.read

Mariusz Zawadzki w swoim artykule podejmuje temat trudności związanych z obiektywną oceną liczby ofiar ataku wojsk rosyjskich na Ukrainę. W kilku pierwszych akapitach autor opisuje obecną sytuację w atakowanym kraju, co stanowi wprowadzenie do poruszanej tematyki.  

Początek artykułu zawiera wiele informacji z przeszłości Władimira Putina takich jak m.in. jego aktywność w trakcie wojny w Czeczenii, czy opis innych operacji wojskowych, w których brał udział. Oprócz nagromadzenia dat i wydarzeń dostrzec możemy komentarze samego autora:

„Dlaczego Putin uwierzył, że ten śmiały plan się powiedzie? No cóż, wielu analityków na Zachodzie też w to wierzyło. A Putin, choć od 22 lat rządzi Rosją, ciągle ocenia otaczającą rzeczywistość z perspektywy byłego oficera KGB. Całe jego życie to specjalne operacje, w większości przypadków udane.”

Mariusz Zawadzki przechodząc do części dotyczącej ofiar obecnej wojny, z samego początku wysuwa tezę, że podawane w oficjalnych statystykach liczby są zaniżone. Następnie przybliża szereg argumentów odwołujących się do rzetelnych danych dotyczących ofiar wojny i zgonów nadprogramowych w tym m.in. analiz badaczy magazynu Lancet czy danych magazynu “The Economist”:

„Jak wyliczyli badacze z brytyjskiego magazynu „Lancet”, w Iraku w latach 2003–10 nadprogramowa śmiertelność wyniosła 600 tys.”

Artykuł Mariusza Zawadzkiego dostarcza odbiorcom sporą dawkę usystematyzowanej wiedzy dotyczącej aktualnej sytuacji za granicą Polski oraz rysu historycznego pozwalającego na wyciągnięcie własnych wniosków. Autorowi można jednak zarzucić drobne uwagi dotyczące tytułu artykułu, a także oddzielania komentarza od informacji. Głównej tematyce artykułu poświęconych zostaje jedynie 7 lapidarnych akapitów, podczas gdy wdrożenie czytelnika w główny cel tekstu zajmuje autorowi 12 akapitów. Kolejną kwestią jest przeplatanie w jednym akapicie zarówno komentarzy jak i informacji bez wyrazistego zaakcentowania opinii autora, którą czytelnik musi wyłuskać z materiału samodzielnie.

Tekst jednak odnosi się do wiarygodnych źródeł, zawiera wprowadzenie i informuje o aktualnym stanie wojny. Rzetelne wiedza o wydarzeniach ze świata, szczególnie w obecnym momencie jest niezwykle potrzebna. Mariusz Zawadzki poprzez wymianę imion i nazwisk okazuje również należyty szacunek wszystkim przywoływanym przez siebie postaciom. Omawiany temat jest interesujący i mimo dużej ilości danych liczbowych, są one skondensowane i przekazane w taki sposób, aby nie znużyć odbiorcy.

kryterium prawdy: 1/1

kryterium obiektywizmu: 1/1

kryterium oddzielenia informacji od komentarza: 0,8/1

kryterium szacunku i tolerancji: 1/1

kryterium zasadności tytułu: 0,7/1

Ocena: 4.5/5

Obraz: Hubert2T https://pixabay.com/pl/users/hubert2t-21236931/