Artykuł „Mozaika Polska. Łemkowie” – Onet.pl 11.07.2023
https://reportaze.onet.pl/historie/mozaika-polska-lemkowie/3n54ggn
W swoim reportażu autorzy odwiedzają Łemkowszczyznę, czyli obszar Beskidu Niskiego i Beskidu Sądeckiego, z którego wywodzą się Łemkowie, a z którego zostali siłą wysiedleni w ramach akcji „Wisła”, żeby przybliżyć czytelnikom tę mało znaną kulturę jednej z 4 mniejszości etnicznych w Polsce. Przewodnikiem reporterów jest Rafał Fudala, który, sam nie będąc Łemkiem, ożenił się z Łemkinią i stał się częścią tej społeczności.
W artykule wyróżnić należy 2 najważniejsze sposoby przedstawienia mniejszości etnicznej, jaką są Łemkowie: po pierwsze obserwacje oraz spostrzeżenia autorów artykułu oraz informacje historyczne, które ukazane są w formie pisemnej. Po drugie – wypowiedzi członków społeczności Łemkowskiej, m.in. wspomnianego wcześniej Rafała Fudali z rodziną czy grekokatolickiego księdza Grzegorza Nazara uwiecznione na nagraniach wideo. Poprzez zastosowanie formy filmowej, autorzy niejako odsuwają się w cień, pozwalając Łemkom na swobodne opowiadanie o swojej kulturze, historii tożsamości. Dzięki temu wyraźnie widać, że komentarze pochodzące od autorów są komentarzami osób z zewnątrz i nie stanowią próby podważenia wypowiedzi członków społeczności łemkowskiej.
Reportaż podzielony został na dwie części: „Zima” oraz „Lato”. W tej pierwszej autorzy ze swoim przewodnikiem odwiedzają miejsce, gdzie przed akcją „Wisła” znajdowała się łemkowska wieś Banica. Miejsce to jest pretekstem do opowiedzenia o tragicznej przeszłości Łemków, o masowych przesiedleniach oraz o tym, jak wioska wyglądała przed opuszczeniem. Następnie Forreiter i Motyka spotykają się z łemkowską rodziną Rafała Fudali i rozmawiają z nią o tym, czym dla nich jest kultura łemkowska. W części „Lato” autorzy relacjonują 40. Łemkowską Watrę w Zdyni – uroczystość, która przy okazji wspominania kolejnej rocznicy akcji „Wisła” jest okazją dla rozproszonej po Polsce i świecie ludności łemkowskiej na spotkanie i kultywowanie swojej tradycji.
Należy docenić autorów „Mozaiki Polska. Łemkowie”, Kacpra Forreitera i Patryka Motykę, za szacunek z jakim podeszli do obcej sobie kultury Łemków. Dzięki oddaniu głosu członkom społeczności łemkowskiej czytelnik może poznać jej tradycje i zwyczaje w sposób naturalny, „z pierwszej ręki”, a więc i bardziej autentyczny. Wyraźnie widać, że autorzy osiągnęli założony sobie cel, jakim było pokazanie czytelnikom Łemków, o których większość ludzi nie wie zbyt wiele, a którzy są bardzo ciekawą częścią tytułowej „Mozaiki Polska.”
Kryterium prawdy: 1/1
Kryterium obiektywizmu: 1/1
Kryterium oddzielenia informacji od komentarza: 1/1
Kryterium szacunku i tolerancji: 1/1
Kryterium zasadności tytułu: 1/1
Ocena: 5/5
Obraz: https://pixabay.com/pl/users/valiphotos-1720744/Pixabay