“Siła kłamstwa” Piotr Świerczek, TVN24, Czarno na białym, 12.09.2022 r.
https://tvn24.pl/go/programy,7/czarno-na-bialym-odcinki,11367/odcinek-2301,S00E2301,863125
“Siła kłamstwa” to reportaż Piotra Świerczka opublikowany w programie “Czarno na białym” TVN24. W swoim materiale dziennikarz zajmuje się kulisami pracy podkomisji do ponownego zbadania wypadku lotniczego, czyli “komisji smoleńskiej Antoniego Macierewicza”. Reporter kompleksowo i szczegółowo bada działania podkomisji, dociera do istotnych raportów i analiz oraz publikuje po raz pierwszy materiały, zebrane przez komisję, które nie znalazły się w końcowym raporcie.
Materiał rozpoczyna się urywkami z TVP, na których wypowiadają się: Antoni Macierewicz, Jarosław Kaczyński i Mateusz Morawiecki. Politycy Prawa i Sprawiedliwości oświadczają, że znają przyczynę katastrofy samolotu prezydenckiego z 2010 roku. Twierdzą, że był to zamach bombowy. Oskarżają również rząd Donalda Tuska o “kłamstwo smoleńskie” – ukrywanie prawdy przed Polakami.
Reportaż podzielony został na kilka rozdziałów, w których Piotr Świerczek omawia kolejne elementy raportu komisji smoleńskiej i ujawnia nadużycia oraz manipulacje, których dokonali członkowie podkomisji.
Omawiane są kolejno: trajektoria lotu Tu-154, teoria “pancernej brzozy”, teoria bomby w skrzydle, materiał wybuchowy i dźwięk wybuchu. W każdym z powyższych punktów dziennikarz odnajduje ślady manipulacji. W reportażu przedstawione są materiały, które wskazują, że podkomisja Macierewicza traktowała dowody wybiórczo i pracowała pod z góry założoną tezę. Autor nawiązuje kontakt z byłymi członkami podkomisji: Markiem Dąbrowskim, który nie podpisał raportu, a następnie opisał nieścisłości i podzielił się swoimi wątpliwościami z rodzinami zmarłych w katastrofie; Adrianem Siadkowskim – żołnierzem zawodowym odpowiedzialnym za eksperymenty pirotechniczne. Siadkowski również nie podpisał raportu podkomisji. Co więcej, reporter zwraca uwagę na to, że analiza eksperymentu pirotechnicznego skrzydła samolotu nie została dołączona do załączników raportu. Kolejną osobą, z którą Piotrowi Świerczkowi udało się skontaktować jest Mirosław Tarasiuk, który sporządził analizę dźwięku. W rozmowie telefonicznej z autorem materiału twierdzi, że nie zidentyfikował dźwięku wybuchu w nagraniach z czarnych skrzynek samolotu.
W “Sile kłamstwa” Piotr Świerczek porównuje również analizę Jarosława Berenta, biegłego sądowego, zajmującego się eksperymentami wybuchowymi, z materiałami podkomisji Macierewicza. Zwraca uwagę na nieścisłości i wybiórcze traktowanie analizy.
Reporter dotarł także do amerykańskiego raportu NIAR, za który podkomisja zapłaciła 8 mln złotych. Według analiz i symulacji naukowców mamy do czynienia z katastrofą, a nie zamachem. Jednak podkomisja Macierewicza z raportu NIAR czerpie tylko te fragmenty, które mogą potwierdzić teorię o wybuchu. Do raportu NIAR autor wraca kilkukrotnie.
Istotnym elementem w reportażu są nagrania i materiały, które wcześniej nie były publikowane przez podkomisję do ponownego zbadania wypadku lotniczego. Dziennikarz TVN24 kontaktuje się również z podkomisją, aby wyjaśnić nieścisłości, które udało mu się odkryć. W swoim materiale publikuje odpowiedź i wskazuje na nieprawdziwe treści w niej zawarte oraz wymijające odpowiedzi. Ponadto zwraca się również do posła-sprawozdawcy Rady Europy, ponieważ Antoni Macierewicz twierdził, że organ ten poparł teorię o zamachu. Okazuje się, że Rada Europy w ogóle nie zajmowała się badaniem przyczyn katastrofy i nie popiera teorii Macierewicza.
Reportaż kończy się powrotem do klisz i urywków z jego początku. Znów widzimy czołowych polityków Prawa i Sprawiedliwości, którzy o zamach oskarżają Rosjan i mówią o “kłamstwie smoleńskim”. Autor zadaje retoryczne pytanie: kto w tej sprawie kłamie?
Materiał Piotra Świeczka jest wielowątkowy i wnikliwy. Dziennikarzowi udało się dotrzeć do nagrań i materiałów podkomisji, ale również porozmawiać z byłymi jej członkami. Ponadto strona wizualna prezentuje się na bardzo wysokim poziomie. Oprócz zdjęć dokumentów i materiałów pokazane są również nagrania i animacje, dzięki którym widz ma możliwość zobrazowania sobie informacji podawanych przez autora. Jest to niewątpliwa zaleta reportażu.
Bardzo istotnym aspektem jest fakt, iż reporter nie dementuje w całości pracy podkomisji do ponownego zbadania wypadku lotniczego. Wskazuje jednak na nieścisłości i wybiórcze traktowanie materiałów dowodowych. Reportaż pokazuje jak łatwo można zmanipulować prawdę o istotnym wydarzeniu.
Kryterium prawdy: 1/1
Kryterium obiektywizmu: 1/1
Kryterium oddzielenia informacji od komentarza: 1/1
Kryterium szacunku i tolerancji: 1/1
Kryterium zasadności tytułu: 1/1